Η Οδύσσεια είναι ένα έπος που έχει συμπυκνωμένους πολλούς και διάφορους μύθους. Αναφέρεται στον γυρισμό του Οδυσσέα στην Ιθάκη, μετά το πέρας του πολύχρονου πολέμου στην Τροία που κράτησε δέκα χρόνια. Ατυχώς, ο Οδυσσέας, πέφτει σε δυσμένεια γιατί τύφλωσε έναν Κύκλωπα οποίος ήταν γιος Ολύμπιου Θεού – του Ποσειδώνα. Ο Ποσειδώνας, ως Θεός των Θαλασσών κάνει τα πάντα για να μη φτάσει στον προορισμό του ο Οδυσσέας. Με όλα αυτά, ο ήρωας μας, φτάνει στην Ιθάκη μετά από δέκα ολόκληρα χρόνια και βρίσκοντας το σκύλο του, τον γερασμένο πλέον σκύλο να τον περιμένει πιστός εκεί στον παλάτι. Τον είδε ο σκύλος και ξεψύχησε. Δύναμη ψυχής θέλει για να φτάνει ένα ζώο να κρατιέται για τον κύρη να ζει, να τον περιμένει τόσο πιστά. Αλλά αυτό το έχουμε πει και σε άλλο άρθρο μας. Εδώ θα πούμε για έναν από τους πολλούς μύθους που εμπεριέχονται μέσα στην Οδύσσεια.
Κάποτε λοιπόν, ο Οδυσσέας, ο Βασιλιάς της Ιθάκης, έφτασε με το πλοίο του στο Νησί του Αιόλου. Ο Αίολος ήταν στην μυθολογία δευτερεύων Θεός (δεν ήταν συμπεριλαμβανόταν στους δώδεκα Ολύμπιους Θεούς) και εθεωρείτο Θεός των ανέμων.
Τώρα, πριν συνεχίσουμε να πούμε κάνουμε μια παρένθεση:
Οι αρχαίοι Έλληνες, ως ναυτικός λαός που ήταν, ήξεραν πολύ καλά τι σημαίνει «άνεμος» για τα ταξίδια. Ο ιδανικός άνεμος είναι ότι πρέπει για να φουσκώσουν τα πανιά και να πάει κανείς μακριά, να ταξιδέψει. Υπάρχουν όμως και εκείνοι οι άνεμοι που εν μέσω καταιγίδας δε τους επιθυμεί κανένας ναύτης. Έχοντας μια μικρή «ιστιοπλοϊκή εμπειρία», ο γράφων καταλαβαίνει γιατί οι αρχαίοι Έλληνες έβαλαν τη συνάντηση του Οδυσσέα με τον Αίολο. Γιατί ο άνεμος θα έλυνε το εμπόδιο «Ποσειδώνας» που του στεκόταν, αυτός ο Θεός, συνεχώς μπροστά του. Αλλά ας συνεχίσουμε το μύθο μας.
Ο Οδυσσέας λοιπόν, μας λέει ο μύθος πως έφτασε στο νησί του Αιόλου. Εκεί, ο Θεός τον υποδέχτηκε με χαρά. Ο μύθος μας λέει επίσης πως ο Θεός είχε έξι γιους και έξι κόρες, ένας αριθμός που πρέπει να θεωρείται συμβολικός αφού το σύνολο δίνει δώδεκα, δηλαδή τον αριθμό των Ολύμπιων Θεών.
Το παλάτι εκεί του Θεού των ανέμων περιγράφεται να έχει μια βασιλική αίγλη. Μέρα – νύχτα ακουγόντουσαν θόρυβος και τσίκνα από τα γλέντια. Τις νύχτες μάλιστα, το γλέντι αυτό κατέληγε σε έρωτες που κάνανε λέει, πάνω σε μαλακά χαλιά και σκαλιστά κρεβάτια.
Ο Οδυσσέας κάθισε εκεί περίπου έναν μήνα και τον ρωτούσαν για το πόλεμο της Τροίας και τι έγινε. (βλέπετε, ακόμη δεν υπήρχε ο τηλέγραφος, το κινητό και άλλα μέσα επικοινωνίας και όταν κάποιος έφτανε σε νησί τον ρωτούσαν τα «νέα»).
Ο Οδυσσέας, (καθότι Βασιλιάς και όχι κάποιος τυχαίος) δημιούργησε καλές σχέσεις με τον ίδιο τον Αίολο και μάλιστα ο δεύτερος, για να του αποδείξει την πόσο θα του στεκόταν, του έδωσε ένα σάκο (στα αρχαία Ελληνικά «ασκός»).
Εκεί μέσα, ήταν κλεισμένοι όλοι οι άνεμοι εκτός από έναν: τον Ζέφυρο, τον ευχάριστο δηλαδή ανοιξιάτικο άνεμο.
Δέκα μέρες όλα πήγαιναν κατ’ ευχήν. Με τον Ζέφυρο στα πανιά τους αλήθεια, δεν ήθελε πολύ να φτάσουν στην Ιθάκη. Μα το μυαλό όταν βάζει μέσα του το πονηρό και το κακό μπορεί να καταστρέψει πολλά μεγάλα πράγματα. Κι’ αυτό έγινε με τον Οδυσσέα. Βλέποντας τον Οδυσσέα, οι σύντροφοί του, να μην αφήνει κανέναν να πειράξει το σάκο που του έδωσε ο Αίολος έβαλαν το πονηρό στο μυαλό τους και σκέφτηκαν πως του έδωσε κάποιο μεγάλο θησαυρό. Έτσι, κάποια στιγμή που κοιμόταν ο Οδυσσέας, πήγαν και άνοιξαν το σάκο.
Αλί ! Τι κάνανε οι άμοιροι τότε!
Όλοι οι άνεμοι πετάχτηκαν με δύναμη έξω και ξέσπασε δυνατή τρικυμία. Μπορεί να φανταστεί κανείς πως ίσως δημιουργήθηκαν κι ανεμοστρόβιλοι από τους αντίθετους ανέμους (αν και κάτι τέτοιο δεν αναφέρεται).
Ο Οδυσσέας ξύπνησε και κατάλαβε τι είχε γίνει. Οι σύντροφοί του τους είχε φάει η περιέργεια, η πονηριά μα και η απληστία. Και φυσικά όλα ετούτα, όταν δε τα προλάβει κανείς έχουν ανεξέλεγκτες συνέπειες. Φυσικά, η θύελλα που ξέσπασε (και που έβγαλε τον Οδυσσέα από το δρόμο για την Ιθάκη) τον έκανε να σκέφτεται να πέσει στην θάλασσα. Τόσο καημός γεννήθηκε μέσα του.
Μέσα από αυτό το μύθο βγήκε και μία έκφραση που την λέμε όταν θέλουμε να πούμε που κάποιος ξεκίνησε αντιδράσεις, είτε με λόγια είτε με πράξεις, που οδηγούν σε ανεξέλεγκτες συνέπειες. Τότε λέμε:
“Άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου»
Φυσικά ο πληθυντικός είναι ποιητική αδεία, αφού ο ασκός που έδωσε ο Αίολος στον Οδυσσέα ήταν ένας. Όμως το λέμε για να τονίσουμε τις ανεξέλεγκτες αντιδράσεις στις οποίες οδηγούν κάποιες πράξεις ή λόγια. Η έκφραση αυτή μπορεί να ειπωθεί φυσικά και για youtubers που ξεκινούν «πόλεμο» ενάντια σε άλλους youtubers, και που προβλέπει το κοινό ότι θα επέλθουν πιθανώς ακραίες αντιδράσεις.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Αν και ο μύθος έχει πολλά επίπεδα ερμηνείας, ωστόσο εμείς μπορούμε να κρατήσουμε αυτό: Το να είμαστε εγκρατείς. Οι διάφορες δραστηριότητες που κάνουμε ως ανθρώπινα όντα μπορεί σε εμάς τους ίδιους να φαίνονται αθώες αλλά στο διπλανό μας μπορεί να γίνουν (οι δικές μας δραστηριότητες) αιτία για χολή, μένος, οργή, μίσος, θυμό, μέχρι ίσως και επιθετική συμπεριφορά. Η «ανυπαρξία ηθικής» λόγω της αμπελοφιλοσοφίας «τα πάντα είναι σχετικά και δε ξέρουμε τι είναι καλό και τι κακό» έχει επιφέρει να μην μπορεί σχεδόν να πει κανείς τίποτε φοβούμενος πως θα ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου. Όπως και να έχει, πρέπει να αποφεύγουμε τις ακραίες λογικές, τις ακραίες συμπεριφορές και γενικά κάθε τι που προκαλεί. Ας ζούμε όχι μια προκλητική ζωή αλλά μια ζωή στην οποία να είμαστε σε αρμονία με τον διπλανό μας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Aν θέλετε να επισκεφτείτε το νησί του Αιόλου, μπορείτε να πάτε στο νησί Στρόμπολι, μιας και αυτό θεωρείται πως ήταν το νησί που ζούσε ο Θεός των Ανέμων. Το νησί Στρόμπολι, το νησί του Θεού των ανέμων (που λεγόταν Αιολία ) αναφέρεται επίσης και στο βιβλίο του Ιούλιου Βερν «Ταξίδι στο κέντρο της γης».
Επίσης, αν θέλετε να μάθετε τι απέγινε ο Οδυσσέας αφού άνοιξαν άνοιξε ο σάκος με τους ανέμους η απάντηση είναι η εξής: γύρισε πίσω στο νησί του Αιόλου όπου ο Αίολος θύμωσε με το όλο συμβάν και του «έσυρε τα εξ αμάξης». Τον έδιωξε χωρίς να του ξαναδώσει οποιοδήποτε είδος βοήθειας θεωρώντας ότι κατέτρεχε τον γιο του Λαέρτη, τον Οδυσσέα, το μένος των Ολύμπιων Θεών.
Μάριος Π.
YouTube Channel: https://www.youtube.com/channel/UCD7ZgI8g48KNyeQSwd8CK7A
